Για την απελευθέρωση της Μοσούλης και την επιστροφή των Χριστιανών: Το δικαίωμα ενός έθνους να υπάρχει

Του Χαρίτου Αναστασίου, Φοιτητή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ

Η παραδοσιακή σημαία των Ασσύριων Χριστιανών: οι τρεις λωρίδες συμβολίζουν τους τρεις ποταμού της Μεσοποταμίας (Τίγρη, Ευφράτη, Ζαμπ), ο ήλιος και το άστρο στο κέντρο προέρχονται από προχριστιανικά ασσυριακά μνημεία, ενώ ο προχριστιανικός επώνυμος θεός Ασσούρ εικονίζεται στο άνω μέρος.

Τις τελευταίες δύο εβδομάδες ο δυτικός κόσμος παρακολουθεί με αγωνία τη μάχη που διεξάγεται στη Μοσούλη ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντη (ISIL ή Daesh) από τις δυνάμεις του Ιράκ, των Κούρδων και της Συμμαχίας των Ηνωμένων Πολιτειών, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας, του Καναδά, της Αυστραλίας, της Δανίας, της Γερμανίας, καθώς και της Τουρκίας, οι οποίες και προσφέρουν αεροπορική κάλυψη στις ιρακινές και κουρδικές στρατιές. Η επιχείρηση με την κωδική ονομασία «Νινευή, ερχόμαστε» αποτελεί μια από τις σημαντικότερες ίσως φάσεις του διαρκούς πολέμου που διεξάγεται σήμερα απέναντι στην ισλαμική τρομοκρατία, με τις κουρδικές δυνάμεις να έχουν συνεισφέρει κατά κύριο λόγο στην απώθηση των κτηνωδών δυνάμεων του ISIL και στην απελευθέρωση των ντόπιων πληθυσμών. Όπου Νινευή η επίσημη ονομασία του κυβερνείου με έδρα τη Μοσούλη, τιμής ένεκεν στην αρχαία πρωτεύουσα της πάλαι ποτέ Ασσυριακής αυτοκρατορίας.

Πράγματι ανάμεσα στις πολιτοφυλακές που μάχονται ενάντια στο ISIL ξεχωρίζουν οι μονάδες των Ασσύριων Χριστιανών. Αυτόχθονες κάτοικοι της περιοχής πολύ πριν τον ερχομό των Κούρδων και των Αράβων, οι Ασσύριοι αποτελούν τους απογόνους ενός εκ των αρχαιότερων πολιτισμών της οικουμένης, όντας η συνέχεια του σημιτικού φύλου που εγκαθίδρυσε τις μεγάλες αυτοκρατορίες της Μεσοποταμίας και της ακτής του Λεβάντη. Ευρισκόμενο υπό μόνιμη ξένη κατοχή από την πτώση της Ασσυρίας μέχρι και σήμερα, το έθνος αυτό δέχθηκε πληθώρα διωγμών για την ταυτότητα και τη χριστιανική του πίστη ιδιαίτερα από την αραβική κατάκτηση μέχρι σήμερα, κορύφωση δε αυτών η γενοκτονία των Ασσύριων από τους Νεότουρκους, η σφαγή από τους Κούρδους του Ιράκ το 1933, η αραβική εθνικιστική εθνοκάθαρση από την μπααθική κυβέρνηση του Saddam Hussein και κυρίως η νυν άνοδος του ISIL και η κατάκτηση της εστίας τους αυτή την περίοδο. Αποτέλεσμα όλων αυτών η πλειοψηφία των Ασσύριων ζουν σήμερα μακριά από τις πατρογονικές τους εγκαταστάσεις, ως πρόσφυγες και εξόριστοι σε κράτη της Δύσης όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σουηδία.

Η γη της Μεσοποταμίας αποτέλεσε την κοιτίδα του πρώτου ανθρώπινου πολιτισμού: οι Σουμέριοι έχτισαν τις πρώτες πόλεις και δημιούργησαν το πρώτο σύστημα γραφής, τη σφηνοειδή, στο κόσμο. Οι ίδιοι κατακτήθηκαν από τα πρώτα τότε σημιτικά φύλα τα οποία και εγκαθίδρυσαν την πρώτη αυτοκρατορία στην ανθρώπινη ιστορία, την Ακκαδική υπό τον μέγα Σαργκών. Η διάλυση της αυτοκρατορίας οδήγησε στη δημιουργία δύο διαφορετικών οντοτήτων της Χαλδαίας με επίκεντρο τη Βαβυλώνα στο νότο και της Ασσυρίας με κέντρο τη πόλη της Ασσούρ στον ορεινό βορρά. Στη Βαβυλώνα συντάχθηκε ο πρώτος νομικός κώδικας υπό την αιγίδα του Βασιλέα Χαμουραμπί, η ανερχόμενη Ασσυρία σταδιακά υπέταξε το σύνολο σχεδόν της Μέσης Ανατολής δημιουργώντας μια αυτοκρατορία από την Αίγυπτο και τη συροφοινικική ακτή μέχρι και το σημερινό δυτικό Ιράν. Η υποταγή του εμπορικού λαού Αρραμαίων της μεσογειακής ακτής οδήγησε σταδιακά στην αναγνώριση της αραμαϊκής τους γλώσσας ως γλώσσας επικοινωνίας και διοίκησης μεταξύ των πολλών εθνών της Νέο-Ασσυριακής Αυτοκρατορίας, με την αρχαία Ακκαδική να περιορίζεται στον ιερατικό και λογοτεχνικό κόσμο. Η ανεξαρτησία και η εξέγερση της συγγενούς πόλης της Βαβυλώνας οδήγησε στην κατάκτηση της Ασσυρίας και την υποταγή της στη Βαβυλωνιακή Αυτοκρατορία, η οποία και κατακτήθηκε έπειτα από την Περσική Αυτοκρατορία των Αχαιμενίδων. Η αιχμαλωσία των Εβραίων της Ιουδαίας και η μεταφορά τους στη Βαβυλώνα οδήγησε στην υιοθέτηση της αραμαϊκής εκ μέρους τους, η αυτοκρατορική αραμαϊκή μετατράπηκε σε κυρίαρχη γλώσσα επικοινωνίας και εμπορίου όλων των λαών από τη Φοινίκη μέχρι και τη Κεντρική Ασία, καθεστώς που διατήρησε πλάι στην επιβολή της ελληνικής κοινής κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο.

Οι Ασσύριοι σαν λαός εκχριστιανίστηκαν ταχύτατα, όντας διαιρεμένοι μεταξύ της Ρωμαϊκής και της Περσικής Αυτοκρατορίας. Γρήγορα δημιούργησαν ένα δικό τους λειτουργικό τυπικό, διαφοροποιημένο από το επίσημο ελληνο-ρωμαϊκό, οι διαφορές τους δε από την επίσημη ρωμαϊκή Ορθόδοξη Εκκλησία οξύνθηκαν με τις Συνόδους της Εφέσου, που οδήγησε στην απόσχιση της νεστοριανής Ασσυριακής Εκκλησίας της Ανατολής στο περσικό τμήμα, καθώς και της Χαλκηδόνος κατά την οποία και επήλθε το σχίσμα των μονοφυσιτών οι οποίοι και εγκαθίδρυσαν τη Συριακή Ορθόδοξη Εκκλησία στην Αντιόχεια έναντι της επίσημης αυτοκρατορικής, με τον όρο Σύρος να αποτελεί ταυτόσημο του όρου Ασσύριος. Η αραβική κατάκτηση περιόρισε τους Ασσύριους σε υποτελείς του Χαλιφάτου, διατηρώντας όμως σημαντική αυτονομία.

Τη περίοδο εκείνη η Ασσυριακή Εκκλησία της Ανατολής με επίκεντρο το Πατριαρχείο Βαβυλωνίας διέδωσε το χριστιανικό μήνυμα σε όλη την Ασία, Ασσύριοι ιεραπόστολοι εκχριστιάνισαν ολόκληρα τουρκικά και μογγολικά φύλα, μεγάλο μέρος της αυτοκρατορικής αυλής τόσο των Κινέζων όσο και των Μογγόλων του Τζένκινς Χαν στη συνέχεια βαπτίστηκαν Χριστιανοί από αυτούς, ενώ στη νότιο Ινδία η Εκκλησία του Αγίου Θωμά εντάχθηκε στις συριακές εκκλησίες. Το σύνολο της ιεραποστολικής προσπάθειας στην Άπω Ανατολή τερματίστηκε με τις σφαγές, τις καταστροφές και τους διωγμούς του Ταμερλάνου. Οι καθολικές ιεραποστολές παράλληλα πέτυχαν την ένωση με μέρος των συριακών εκκλησιών, οδηγώντας στην ίδρυση της Συριακής Καθολικής Εκκλησίας στα δυτικά και της Χαλδαϊκής Καθολικής Εκκλησίας στα ανατολικά, ως ουνιτικές εκκλησίες υπό τον Πάπα.

Οι μεγάλοι διωγμοί για τον λαό αυτό ξεκίνησαν από τους Κούρους εμίρηδες που κυριαρχούσαν στα εδάφη της σημερινής νοτιοανατολικής Τουρκίας καθώς και του βορείου Ιράκ, στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας των τελών του 19ου αιώνα. Υπό την κάλυψη των οθωμανικών αρχών, οι Κούρδοι άτακτοι σφάγιασαν μαζικά πάνω από 25,000 Χριστιανούς Ασσύριους και Αρμένιους στο βιλαέτι του Ντιγιάρμπακιρ το 1895. Της ανόδου των Νεότουρκων στην οθωμανική πολιτική σκηνή ακολούθησε μια σειρά εθνοκαθάρσεων απέναντι στους χριστιανικούς πληθυσμούς της αυτοκρατορίας. Η ασσυριακή γενοκτονία υπήρξε έγκλημα ανάλογο της αρμένικης και της ελληνικής ποντιακής γενοκτονίας και εξάλειψε σχεδόν το 60% αυτού του λαού. 300.000 περίπου Ασσύριοι εξολοθρεύθηκαν από τους Κούρδους ατάκτους και την οθωμανική κυβέρνηση ενώ η περιοχή στην οποία και αποτελούσαν την παραδοσιακή πλειοψηφία στη νότια -σημερινή- Τουρκία παραδόθηκε στους Κούρδους και ένας τεράστιος αριθμός αυτών διέφυγε στο εξωτερικό.

Σε αντίδραση προς τη σφαγή αυτή τα κράτη της Entente υποσχέθηκαν τη δημιουργία ενός μικρού ανεξάρτητου ασσυριακού κράτους με το πέρας του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, ήδη ένα σώμα Ασσύριων Εθελοντών είχε πολεμήσει στο πλευρό των Συμμάχων υπό τον στρατιωτικό αρχηγό Agha Petros, με τους Ασσύριους να αναγνωρίζονται ως «το μικρότερο μέλος των Συμμάχων». Στο βρετανικό Ιράκ πέτυχαν τη σχετική αναγνώριση της αυτονομίας τους στη περιοχή του τριγώνου της Νινευή στο βόρειο τμήμα του κράτους, με την ανεξαρτησία όμως και την άνοδο του αραβικού εθνικισμού χτυπήθηκε κάθε εθνική τους ιδιαιτερότητα. Προ του πρώτου παγκοσμίου πολέμου περίπου 800.000 Ασσύριοι κατοικούσαν στην ασσυριακή πατρίδα, το 1950 μόλις 165.000. Διαδικασίες εξαραβισμού τους πραγματοποιήθηκαν από το μπααθικό καθεστώς του Saddam Hussein, το οποίο και τους αναγνώριζε αποκλειστικά ως Άραβες Χριστιανούς επιτιθέμενο στη χρήση της αραμαϊκής γλώσσας εκ μέρους τους, προωθώντας δε τη μεταξύ τους διαίρεση μέσα από την ποικιλία των εκκλησιών τους, αν και σημαντικά στελέχη της κυβέρνησης ήταν Ασσύριοι εθνικά. Περίπου 2.000 Ασσύριοι σκοτώθηκαν στις αντικουρδικές επιθέσεις του Saddam, η κόλαση όμως ξεκίνησε με τη κατάρρευση του καθεστώτος και την έναρξη της ισλαμικής τρομοκρατίας στο Ιράκ. Παρόλο που οι Ασσύριοι δεν αποτελούσαν παρά το 5% του προπολεμικού ιρακινού πληθυσμού, εκπροσωπούσαν το 13% περίπου του όγκου των προσφύγων από το Ιράκ τη περίοδο 2003 με 2011, οπότε και έλαβε χώρα η αμερικανική εισβολή.

Με τη δράση του ISIL ξεκίνησε ο πραγματικός Γολγοθάς για τον ασσυριακό λαό: η κατάληψη του συνόλου σχεδόν της ασσυριακής πατρίδας που εκτείνεται σε Συρία και Ιράκ από τους τζιχαντιστές συνοδεύτηκε από μία πραγματική εθνοκάθαρση ενάντια στους Χριστιανούς της περιοχής, μεγάλος αριθμός αυτών απήχθη και βρίσκεται μέχρι σήμερα σε άγνωστες τοποθεσίες, άλλοι εξισλαμίζονται βίαια και πάνω από 200,000 έχουν εγκαταλείψει την αρχέγονη γη τους ως πρόσφυγες. Η περιοχή των πεδίων της Νινευή, στην οποία και αποτελούσαν την πλειοψηφία πριν την εισβολή του ISIL, έχει καταληφθεί εξ ολοκλήρου από τους τζιχαντιστές, η εκδίωξη του συνόλου των Ασσύριων από την Μοσούλη έπαυσε 1600 χρόνια διαρκούς χριστιανικής παρουσίας στην πόλη∙ για πρώτη φορά τα τελευταία 1800 χρόνια δεν πραγματοποιήθηκε χριστιανική λειτουργία εντός της.

Ένας μεγάλος αριθμός ασσυριακών αρχαιολογικών θησαυρών στη περιοχή καταστρέφεται από τα ισλαμιστικά κτήνη, τα οποία και σημαδεύουν τα χριστιανικά σπίτια με το αραβικό γράμμα nun, αρχικό της λέξης Ναζαρηνός που χρησιμοποιούν για τους Χριστιανούς. Ένας σημαντικός επίσης αριθμός πανάρχαιων ασσυριακών μονών και εκκλησιών καταστρέφονται. Στη περιοχή της Συρίας οι Ασσυριακές πολιτοφυλακές συνεργάζονται με τους Κούρδους μαχητές και έχουν ήδη πετύχει την απελευθέρωση σημαντικού μέρους των πατρογονικών τους εστιών, η λύτρωση δε του βορείου Ιράκ από τους τζιχαντιστές ίσως να οδηγήσει ξανά σε μερική επιστροφή του λαού αυτού στη πανάρχαια ορεινή του πατρίδα, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου και κατοικεί στις Ηνωμένες Πολιτείες καθώς και στη φιλόξενη Σουηδία. Στις 3 Φεβρουαρίου 2016 η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνώρισε τους διωγμούς των Χριστιανών του Ιράκ και της Συρίας ως γενοκτονία, ακολουθούμενη από τις Ηνωμένες Πολιτείες στις 20 Απριλίου, με το βρετανικό κοινοβούλιο και την κυβέρνηση Trudeau στο Καναδά να απορρίπτουν το ανάλογο ψήφισμα.

Περίπου 3.3 εκατομμύρια Ασσύριοι, Σύροι, Αραμαίοι και Χαλδαίοι κατοικούν ανά τον κόσμο, με την παραδοσιακή τους πατρίδα να εκτείνεται τόσο στην κοιλάδα της Νινευή στο βόρειο Ιράκ, όσο και στην ορεινή τοποθεσία Χακκάρι στην περιοχή του τουρκικού και ιρακινού Κουρδιστάν, καθώς και στο Tur Abdin της νοτιοανατολικής Τουρκίας, παραδοσιακό επίκεντρο της Συριακής Ορθοδοξίας. Μόλις 500.000 πρέπει να διατηρούνται ακόμη σε αυτές τις τοποθεσίες, πάνω από 400.000 κατοικούν στις ΗΠΑ, 150.000 στην Ιορδανία και περίπου 100.000 στη Σουηδία, αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Απόγονοι και συνέχεια ενός εκ των αρχαιοτέρων πολιτισμών της Οικουμένης, μέρος ενός ποταμού στο χρόνο που ξεκινάει από τις πρώτες πόλεις της Μεσοποταμίας και φτάνει μέχρι τους σημερινούς αγωνιστές της Μοσούλης, ομιλούντες την πανάρχαια γλώσσα που χρησιμοποίησε στο κήρυγμά Του ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός και πιστοί σε μια θρησκευτική παράδοση που οι ρίζες της χάνονται στα βάθη των αιώνων, οι Ασσύριοι Χριστιανοί έχουν το δικαίωμα σε μια ελεύθερη και περήφανη πατρίδα, έχουν δικαίωμα στη δική τους ασφάλεια και συνέχεια απέναντι στους τουρκικούς, κουρδικούς και αραβικούς κυρίως εθνικισμούς και πανισλαμισμούς. Χρέος της πολιτισμένης Δύσης να συμβάλει καταλυτικά στην αναγνώριση της δικής τους πατρίδας και στην επιστροφή τους στις πατρογονικές τους εστίες, χρέος της Δύσης να πάψει την υποκριτική της στάση έναντι των δοκιμαζόμενων από τους Άραβες μουσουλμάνους Χριστιανών της Μέσης Ανατολής. Το ίδιο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπερψήφισε την προηγούμενη εβδομάδα τη πρόταση του ΕΛΚ και ιδιαίτερα των Σουηδών Χριστιανοδημοκρατών, για τη προστασία των Χριστιανών του βορείου Ιράκ και μετά την εκδίωξη του ISIL, με παράλληλη αναγνώριση των πεδίων της Νινευή ως αρχέγονη πατρίδα των Ασσύριων Χριστιανών. Μια απόφαση που γεννάει ελπίδες για τη διατήρηση, τη συνέχεια και την πρόοδο αυτού του μικρού σε αριθμό αλλά τόσο μεγάλου σε ιστορία λαού…

Αναδημοσίευση από Νέα Πολιτική